Pytanie o możliwość rejestracji w urzędzie pracy poza miejscem zameldowania nabrało nowego znaczenia po wejściu w życie reformy rynku pracy z dnia 1 czerwca 2025 roku.
Kluczowe jest rozróżnienie między statusem osoby bezrobotnej a statusem osoby poszukującej pracy oraz zrozumienie, że nowe przepisy odchodzą od kryterium zameldowania na rzecz miejsca zamieszkania.
Od 1 czerwca 2025 roku zasadą jest rejestracja w PUP właściwym dla faktycznego miejsca zamieszkania, a nie zameldowania.
Kontekst legislacyjny i cel reformy
Przez lata rejestracja opierała się na kryterium zameldowania, co utrudniało dostęp do usług osobom mieszkającym z dala od adresu meldunkowego.
Ustawa z dnia 20 marca 2025 roku o rynku pracy i służbach zatrudnienia zmodernizowała system, upraszczając procedury i dostosowując je do mobilności zawodowej oraz realnego miejsca zamieszkania.
Zmiany objęły 340 PUP, 16 WUP, PIP, Straż Graniczną, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe oraz OHP.
Rejestracja a miejsce zamieszkania: co się zmieniło
Poniższe zestawienie pokazuje najważniejsze różnice przed i po 1 czerwca 2025 roku:
| Obszar | Przed 1.06.2025 | Od 1.06.2025 |
|---|---|---|
| Właściwość PUP dla bezrobotnych | miejsce zameldowania stałego lub czasowego | miejsce zamieszkania |
| Właściwość PUP dla poszukujących pracy | dowolny PUP | dowolny PUP (możliwa rejestracja w więcej niż jednym) |
| Osoby bez meldunku | PUP na obszarze przebywania | PUP właściwy dla faktycznego miejsca pobytu |
| Forma rejestracji | osobiście lub częściowo online | osobiście lub pełna rejestracja elektroniczna |
| Okres obowiązywania statusu bezrobotnego | 2 lata | 3 lata |
Przepisy przed 1 czerwca 2025 roku – najważniejsze założenia
Wcześniej za bezrobotnego uznawano osobę zarejestrowaną we właściwym PUP według zameldowania (stałego lub czasowego). Osoba poszukująca pracy mogła rejestrować się w dowolnym PUP.
W praktyce wymuszało to dojazdy do urzędu zgodnego z zameldowaniem, co dla wielu stanowiło barierę.
Była to realna przeszkoda w dostępie do wsparcia i mogła zniechęcać do rejestracji, mimo przysługujących świadczeń.
Nowe regulacje od 1 czerwca 2025 roku – zmiana paradygmatu
Rejestracja odbywa się według miejsca zamieszkania i dotyczy to przede wszystkim osób ubiegających się o status bezrobotnego.
Osoby poszukujące pracy zachowały elastyczność – mogą rejestrować się w dowolnym PUP, także w więcej niż jednym, aby szukać pracy szerzej terytorialnie.
Osoby bez meldunku rejestrują się w PUP właściwym dla faktycznego pobytu.
Procedury rejestracji – jak to zrobić
Do wyboru są trzy wygodne tryby rejestracji:
- pełna rejestracja online – przez www.praca.gov.pl z użyciem podpisu kwalifikowanego lub profilu zaufanego ePUAP;
- rejestracja częściowo online – wniosek internetowy i wizyta w PUP w celu potwierdzenia danych i dokumentów;
- rejestracja osobista – w siedzibie PUP po wcześniejszej rezerwacji terminu.
Elektroniczna rejestracja krok po kroku wygląda następująco:
- wejdź na www.praca.gov.pl i wybierz wniosek o rejestrację jako bezrobotny lub poszukujący pracy,
- wypełnij formularz i dołącz skany wymaganych dokumentów,
- podpisz wniosek podpisem kwalifikowanym albo profilem zaufanym ePUAP,
- wyślij wniosek i oczekuj na weryfikację przez PUP,
- w razie wezwania staw się osobiście – urząd może o to poprosić w określonych sytuacjach.
Elektroniczna rejestracja jest pełna i nie wymaga wizyty w PUP, o ile urząd nie wezwie do stawiennictwa.
Dokumenty wymagane od obywateli polskich
Przygotuj komplet dokumentów – oto najczęściej wymagane pozycje:
- dokument tożsamości – dowód osobisty lub paszport;
- dane kontaktowe i adresowe – adres zamieszkania, adres do doręczeń, telefon, e-mail;
- oświadczenie o miejscu zamieszkania – urząd może poprosić o zaświadczenie o adresie zameldowania, gdy pojawią się wątpliwości;
- wykształcenie i kwalifikacje – świadectwa szkół, dyplomy, certyfikaty, zaświadczenia o kursach;
- doświadczenie zawodowe – świadectwa pracy, zaświadczenia niezbędne do ustalenia uprawnień;
- orzeczenie o niepełnosprawności – jeśli dotyczy;
- Karta Dużej Rodziny – jeśli dotyczy;
- dokumenty medyczne o przeciwwskazaniach – jeśli dotyczy;
- zaświadczenia o dochodach i składkach – przy umowach cywilnoprawnych lub części etatu;
- informacja o działalności gospodarczej – oświadczenie/wyciąg z CEIDG z datą rozpoczęcia (jeśli prowadzono działalność).
Warunki nabycia statusu osoby bezrobotnej
Aby uzyskać status bezrobotnego, trzeba spełnić łącznie kluczowe przesłanki:
- brak zatrudnienia i innej pracy zarobkowej – oraz gotowość do pracy w pełnym wymiarze (dla osób z niepełnosprawnością co najmniej w połowie etatu);
- brak wpisu do ewidencji działalności gospodarczej – oraz brak obowiązkowych ubezpieczeń społecznych poza KRUS;
- wiek – ukończone 18 lat; (dla poszukujących pracy zniesiono górną granicę wieku, dla bezrobotnych stosuje się przepisy szczególne);
- zdolność do pracy – brak orzeczonej niezdolności (chyba że zachodzi potrzeba zmiany zawodu z przyczyn zdrowotnych);
- brak odbywania kary – nie dotyczy wyjątków przewidzianych w odrębnych przepisach;
- ograniczenia rolnicze – brak nieruchomości rolnej ponad ustawowe limity lub spełnienie kryteriów dochodowych.
Rejestracja osób bez meldunku – jak to działa
Nowe przepisy ułatwiają rejestrację bez meldunku – liczy się faktyczne miejsce zamieszkania/pobytu.
- oświadczenie o braku podwójnej rejestracji – składa się oświadczenie, że nie jest się zarejestrowanym w innym PUP;
- właściwość PUP – wybiera się urząd właściwy dla miejsca faktycznego pobytu;
- zatrudnienie bez meldunku – jest legalne, a pracodawca zgłasza pracownika do ZUS na adres zamieszkania.
Osoby poszukujące pracy – większa elastyczność
Rejestracja dla poszukujących pracy jest lżejsza i bardziej elastyczna:
- dowolny wybór PUP – można rejestrować się w wybranym urzędzie, niezależnie od zameldowania czy zamieszkania;
- wielokrotna rejestracja – możliwe jednoczesne wpisy w kilku PUP, aby rozszerzyć zasięg poszukiwań;
- forma rejestracji – osobiście lub elektronicznie, z załączeniem dokumentów o kwalifikacjach i doświadczeniu.
Zmiana miejsca zamieszkania w trakcie rejestracji
Przy przeprowadzce ważne są terminy i formalności, aby nie utracić uprawnień:
- 7 dni – na zawiadomienie dotychczasowego PUP o zmianie miejsca zamieszkania;
- 14 dni – na rejestrację w nowym PUP od dnia złożenia zawiadomienia;
- procedura online – na www.praca.gov.pl można złożyć wniosek o przeniesienie dokumentów, po czym dokonać nowej rejestracji w 14 dni.
Zasiłek niewypłacony w starym PUP zostanie wypłacony do końca okresu przyznanego pierwotną decyzją.
Prawa i obowiązki osób zarejestrowanych
Najważniejsze prawa w PUP obejmują:
- nieodpłatne usługi rynku pracy – pośrednictwo krajowe i zagraniczne, doradztwo, poradnictwo, warsztaty;
- szkolenia finansowane z Funduszu Pracy – oraz wsparcie doradcy zawodowego;
- dostęp do sieci EURES – w tym usługi transgraniczne i oferty w UE/EOG;
- zwrot kosztów zakwaterowania – przy skierowaniu do pracy poza miejscem stałego zamieszkania.
Najważniejsze obowiązki to:
- kontakt z urzędem co najmniej raz na 90 dni – potwierdzanie gotowości do współpracy;
- aktualizacja danych w 7 dni – zgłaszanie wszelkich zmian w oświadczeniach i danych kontaktowych;
- zawiadomienie o przeprowadzce – zgodnie z terminami, jeśli zmienia się właściwość urzędu.
Zasiłek dla bezrobotnych – warunki, wysokość, okres
Prawo do zasiłku przysługuje, jeżeli w 18 miesiącach przed rejestracją istniał łącznie co najmniej 365-dniowy okres zatrudnienia z wynagrodzeniem min. na poziomie minimalnego wynagrodzenia i składkami na FP i ZUS.
Aktualne kwoty i okresy prezentują się następująco:
| Okres pobierania | Kwota brutto | Uwagi |
|---|---|---|
| pierwsze 90 dni | 1721,90 zł | stawka podstawowa od 1.06.2025 |
| kolejne dni | 1352,20 zł | stawka podstawowa od 1.06.2025 |
| stawka podwyższona | 120% kwot powyżej | dla osób z min. 20 lat okresów uprawniających |
Standardowy okres pobierania zasiłku to 180 dni, a dla wybranych grup – 365 dni (m.in. osoby 50+, niepełnosprawne, samotnie wychowujące, z Kartą Dużej Rodziny).
Zmiana miejsca zamieszkania nie przerywa prawa do zasiłku – gwarantuje ciągłość wypłat.
Dodatkowe zmiany wprowadzone ustawą z 20 marca 2025 roku
Poza przejściem na kryterium miejsca zamieszkania wprowadzono też inne ułatwienia:
- rejestracja rolników jako bezrobotnych – bez względu na wielkość gospodarstwa;
- zniesienie górnego limitu wieku – dla osób poszukujących pracy (60 lat – kobiety, 65 lat – mężczyźni – już nie ograniczają rejestracji);
- dofinansowanie wynagrodzeń seniorów – przy zatrudnieniu osób 50+ przez 12 miesięcy, z obowiązkiem utrzymania zatrudnienia przez kolejne 6 miesięcy;
- wydłużenie ważności statusu bezrobotnego – do 3 lat (dla już zarejestrowanych licząc od 1.06.2025);
- L4 nie zdejmuje ze statusu – niezdolność do pracy może trwać maks. 180 dni;
- priorytet dla rodzin wielodzietnych i samotnych rodziców – szybszy dostęp do form wsparcia;
- pierwszeństwo dla 50+ – w kierowaniu do programów aktywizacyjnych;
- nowy system teleinformatyczny – w ciągu 2 lat pełniejszy dostęp do zdalnych usług i lepszych ofert.
Cudzoziemcy – rejestracja w PUP
Cudzoziemcy mogą rejestrować się na zasadach ustawowych, jeśli mają legalny tytuł pobytowy (np. decyzja o pobycie, karta pobytu, zezwolenie na pobyt czasowy).
- właściwość PUP – według faktycznego pobytu; meldunek nie jest warunkiem koniecznym;
- forma rejestracji – możliwa elektronicznie (profil zaufany ePUAP lub podpis kwalifikowany);
- dokumenty – analogiczne jak dla obywateli polskich plus dokument pobytowy.
Znaczenie zmian dla dostępu do usług PUP
Przejście z zameldowania na zamieszkanie radykalnie ułatwiło dostęp do usług PUP – zwłaszcza osobom mieszkającym i pracującym z dala od miejsca meldunku.
Reforma wspiera mobilność zawodową, likwiduje bariery logistyczne i ułatwia osobom bez meldunku rejestrację na podstawie faktycznego pobytu.
To odpowiedź na realia rynku pracy, w których miejsce wykonywania pracy często różni się od formalnego zameldowania.