Przepisy dotyczące oświetlenia pojazdu to kluczowy filar bezpieczeństwa na polskich drogach, a ich naruszenie grozi mandatem do trzech tysięcy złotych, punktami karnymi oraz zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego. Od października 2025 roku policja intensyfikuje kontrole stanu oświetlenia samochodów – akcja potrwa do końca roku. System kar zależy od rodzaju wykroczenia, pory dnia, warunków atmosferycznych i stanu technicznego reflektorów. Znajomość aktualnych przepisów i taryfikatora mandatów jest niezbędna dla każdego kierowcy.
Podstawowe obowiązki dotyczące używania świateł w Polsce
Zasady ogólne i regulacje ustawowe
Zgodnie z art. 51 ustawy Prawo o ruchu drogowym kierujący ma obowiązek używać świateł mijania podczas jazdy w warunkach normalnej przejrzystości powietrza, niezależnie od pory dnia. Od świtu do zmierzchu można zamiast świateł mijania używać świateł do jazdy dziennej, pod warunkiem dobrej widoczności.
Przepisy dopuszczają użycie świateł drogowych (długich) od zmierzchu do świtu na nieoświetlonych drogach, zamiast świateł mijania lub łącznie z nimi, o ile nie oślepiają innych uczestników ruchu. To kierowca odpowiada za właściwą ocenę sytuacji i natychmiastowe przełączenie świateł, gdy może dojść do oślepienia.
Obowiązek całoroczny i wyjątki
Światła muszą być używane przez całą dobę przez cały rok – w dzień dopuszczalne są światła do jazdy dziennej (przy dobrej widoczności), a po zmierzchu oraz w warunkach pogorszonej przejrzystości powietrza należy włączyć światła mijania. W deszczu, mgle czy opadach śniegu światła mijania należy włączyć natychmiast. Motocykle i motorowery mają obowiązek jazdy na światłach mijania całą dobę przez cały rok, z włączonym czerwonym światłem tylnym.
Szczegółowy taryfikator mandatów za naruszenia dotyczące oświetlenia w 2025 roku
Najczęstsze wykroczenia i kary
Poniższa tabela porządkuje najczęstsze naruszenia wraz z wysokością kar i liczbą punktów karnych:
| Naruszenie | Mandat | Punkty karne |
|---|---|---|
| Jazda bez wymaganych świateł od zmierzchu do świtu | 300 zł | 4 |
| Jazda bez wymaganych świateł od świtu do zmierzchu (dobra widoczność) | 100 zł | 2 |
| Brak świateł w tunelu (o każdej porze) | 200 zł | 4 |
| Brak świateł w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza | 200 zł | 2 |
| Nieużywanie oświetlenia podczas zatrzymania/postoju przy niedostatecznej widoczności | 150–300 zł | 3 |
| Niewłaściwe użycie świateł drogowych (oślepianie, użycie w dzień) | 200 zł | 4 |
| Naruszenie zasad użycia przednich świateł przeciwmgłowych | 100 zł | 2 |
| Użycie tylnych świateł przeciwmgłowych przy widoczności ≥ 50 m | 100 zł | 2 |
| Używanie „szperacza” (światła do oświetlania pobocza) podczas jazdy | 100 zł | 0 |
| Zakrywanie świateł i urządzeń sygnalizacyjnych | 300 zł | 3 |
| Ładunek zasłaniający światła lub urządzenia sygnalizacyjne | 200 zł | 0 |
| Pojazd specjalny niewyposażony w wymagane światła (jazda bez nich) | 100 zł | 0 |
Kierowanie pojazdem niesprawnym technicznie – najwyższa kara za oświetlenie
Przepisy ogólne i zakres zastosowania
Art. 97 Kodeksu wykroczeń w związku z art. 66 Prawa o ruchu drogowym przewidują najwyższe kary za braki w oświetleniu. Kierowanie pojazdem niesprawnym technicznie, którego oświetlenie nie spełnia wymagań, może skutkować mandatem do 3 000 zł (na zasadach ogólnych). Władze zapowiadają bardziej rygorystyczne egzekwowanie tych przepisów od 25 października 2025 roku.
Maksymalny mandat grozi m.in. za poważne uszkodzenia, niesprawności niemożliwe do usunięcia na miejscu, rażąco złe ustawienie reflektorów czy oślepiającą wiązkę – decyzja zależy od oceny funkcjonariusza i stopnia zagrożenia.
Przykłady sytuacji uzasadniających maksymalną karę
W praktyce do najwyższych kar kwalifikują szczególnie niebezpieczne przypadki, takie jak:
- całkowity brak oświetlenia lub wielokrotne przepalenie żarówek w światłach mijania i drogowych,
- pęknięte, zdeformowane lub mocno zmatowiałe klosze ograniczające strumień światła,
- znacznie zbyt nisko albo zbyt wysoko ustawione reflektory powodujące oślepianie,
- oślepiająca, rozproszona wiązka wynikająca z uszkodzeń odbłyśników lub pryzmatów,
- niehomologowane retrofity LED lub ksenon montowane w reflektorach halogenowych,
- oświetlenie zamontowane w miejscu niezgodnym z homologacją pojazdu.
Konsekwencje poza mandatem finansowym – punkty karne i zatrzymanie dowodu
System punktów karnych
Za wykroczenia związane z oświetleniem naliczane są punkty karne – za pojedyncze przewinienie najczęściej 2–4 punkty. Nadmierna liczba punktów skutkuje poważnymi konsekwencjami administracyjnymi, włącznie z utratą uprawnień na określony czas.
Zatrzymanie dowodu rejestracyjnego
Oprócz mandatu i punktów policjant może zatrzymać dowód rejestracyjny w przypadku poważnych usterek oświetlenia. Zatrzymanie następuje przez wpis do bazy CEPiK, co uniemożliwia legalny udział pojazdu w ruchu do czasu usunięcia usterek i pozytywnego badania technicznego.
Najczęstsze powody zatrzymania dowodu to m.in.: całkowity brak oświetlenia, przepalone żarówki w obydwu światłach drogowych, pęknięte lub silnie zmatowiałe klosze, źle ustawione reflektory powodujące oślepianie, niehomologowane modyfikacje oświetlenia oraz montaż świateł w niewłaściwym miejscu. Kierowca powinien niezwłocznie odholować pojazd do warsztatu, usunąć usterki, wykonać badanie w SKP i dopiero wtedy odzyska dokument.
Przepisy dotyczące różnych typów świateł i ich prawidłowego użycia
Światła mijania – podstawowe oświetlenie
Światła mijania są podstawowym źródłem oświetlenia drogi. Należy ich używać zawsze, gdy nie można stosować świateł do jazdy dziennej. Powinny oświetlać drogę co najmniej na około 40 m i mieć asymetryczny rozsył, by nie oślepiać nadjeżdżających z przeciwka.
Nieprawidłowe ustawienie świateł mijania jest jednym z najczęstszych uchybień: zbyt nisko ogranicza widoczność, zbyt wysoko oślepia innych.
Światła drogowe – długie światła
Światła drogowe można stosować nocą na nieoświetlonych drogach zamiast mijania lub łącznie z nimi, o ile nie oślepiają innych. Należy niezwłocznie przełączyć na mijania przy zbliżaniu się pojazdu z przeciwka lub poprzedzającego, a także w sytuacjach, gdy istnieje ryzyko oślepienia pieszych lub kierujących pojazdami szynowymi.
Światła przeciwmgłowe – specjalne warunki użycia
Przednie światła przeciwmgłowe można używać na drodze krętej (oznakowanej) od zmierzchu do świtu również przy normalnej przejrzystości. Tylne światła przeciwmgłowe wolno włączać wyłącznie, gdy widoczność spada poniżej 50 m i należy je niezwłocznie wyłączyć po poprawie warunków.
Światła do jazdy dziennej – różnica od świateł mijania
Światła do jazdy dziennej zwiększają widoczność pojazdu, ale nie oświetlają drogi – nie mogą zastępować świateł mijania w gorszych warunkach widoczności. Mogą być używane wyłącznie od świtu do zmierzchu przy normalnej przejrzystości powietrza.
W nowoczesnych autach systemy automatyczne przełączają tryby oświetlenia, ale w deszczu, mgle i opadach śniegu kierowca powinien upewnić się, że włączone są światła mijania.
Ostatnie aktualizacje przepisów – homologacja LED i retrofity
Legalne retrofity LED
Zmiany regulacyjne w UE dopuściły wybrane homologowane zamienniki LED do reflektorów halogenowych. Producenci tacy jak Philips i Osram wprowadzili homologowane żarówki LED kategorii H11, m.in. Philips Ultinon Pro6000 Boost H11 oraz Osram Night Breaker LED Smart ECE H11, z certyfikacją UN ECE. Dla pewności legalności należy sprawdzić oznaczenie homologacji „E” oraz numer certyfikatu na żarówce i wozić przy sobie wydruk świadectwa homologacji.
Polskie przepisy nie dopuszczają niehomologowanych retrofitów LED w reflektorach halogenowych – dotyczy to również innych typów niż H11.
Nielegalne modyfikacje i konsekwencje
Montowanie niehomologowanych retrofitów LED lub ksenonów w reflektorach halogenowych skutkuje zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego oraz mandatem na zasadach ogólnych – do 3 000 zł. Służby zwracają szczególną uwagę na starsze pojazdy z nielegalnie zmodyfikowanym oświetleniem.
Ogólne zasady bezpieczeństwa i konsekwencje braku prawidłowego oświetlenia
Wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego
Sprawne i prawidłowo wyregulowane światła pozwalają wcześniej dostrzec pieszych i przeszkody; ich brak lub niesprawność znacząco zwiększa ryzyko wypadku. Oślepianie innych uczestników ruchu należy do najczęstszych i najbardziej niebezpiecznych problemów.
Szczególne ryzyko stwarzają pojazdy z reflektorami przystosowanymi do ruchu lewostronnego oraz te z uszkodzonymi lub źle ustawionymi lampami, a także samochody z krótkim zasięgiem wiązki świateł.
Akcja policji i wzmożone kontrole od października 2025
Harmonogram bezpłatnych kontroli
Od 25 października 2025 roku rusza ogólnopolska akcja sprawdzania oświetlenia pojazdów, która potrwa do końca roku. Bezpłatne kontrole będą prowadzone w wybrane soboty w całym kraju. Terminy, na które warto zwrócić uwagę:
- 25 października 2025,
- 15 listopada 2025,
- 22 listopada 2025,
- 6 grudnia 2025.
Do akcji dołączyło ponad 1500 stacji kontroli pojazdów pod patronatem Instytutu Transportu Samochodowego, Polskiej Izby Stacji Kontroli Pojazdów oraz Holdingu Polskiego Związku Motorowego.
Zakres kontroli policyjnych
Szczególną uwagę zwraca się na ustawienie świateł, uszkodzone, pęknięte lub zmatowiałe klosze oraz niesprawne elementy oświetlenia. Takie nieprawidłowości mogą być podstawą do zatrzymania dowodu rejestracyjnego.
Po krótkim okresie informacyjnym przepisy będą egzekwowane z pełną surowością – warto skorzystać z darmowych przeglądów i szybko usunąć wykryte usterki.
Praktyczne porady dla kierowców
Regularna konserwacja i unikanie konsekwencji
Aby uniknąć kar i zwiększyć bezpieczeństwo, zastosuj poniższe wskazówki:
- sprawdzaj światła przed każdą dłuższą trasą – oceń działanie wszystkich lamp, w tym stopów i kierunkowskazów;
- utrzymuj właściwe ustawienie reflektorów – skontroluj je okresowo w SKP lub warsztacie, zwłaszcza po wymianie żarówek czy naprawach zawieszenia;
- woź zapasowe żarówki i latarkę – szybka wymiana na miejscu często pozwala uniknąć mandatu i zatrzymania dowodu;
- naucz się wymiany podstawowych żarówek – oszczędzisz czas, nerwy i unikniesz jazdy bez oświetlenia;
- zachowuj dokumenty homologacyjne – w przypadku retrofitów LED miej przy sobie potwierdzenie homologacji do okazania podczas kontroli.